رویداد تبریز 2018 / یادداشت روز از رضا صبوری

کمتر از یکماه تا آغاز سال نو میلادی و شروع سال 2018 میلادی باقیمانده است. به همان اندازه نیز زمان برای آغاز رویدادی بنام تبریز 2018 باقیمانده است. اما واقعیت اینست که بعنوان یا محقق و پژوهشگر نمی توانم واقعیتها را نادیده گرفته و ابراز تعجب و تاسف ننمایم.

از حدود یک و نیم سال پیش که تبلیغات پروژه به اصطلاح تبریز 2018 در رسانه های جمعی آغاز گردید همواره سوالاتی از واقعیت های وضعیت موجود تبریز و استان آذربایجان شرقی در ذهنم ایجاد گردیده بود. برایم جای سوال بود که چگونه مدیران ارشد استانی و شهر تبریز در رسانه ها به تبلیغ این رویداد ظاهرا بزرگ میپردازند در حالی که معضلات شهری واقعا بزرگ تبریز به هیچ عنوان اصلاح نگردیده است؟

به این فیلم کوتاه تبلیغاتی که در اوایل پاییز 96 تولید و منتشر گردیده است لطفا با دقت نگاه کنید

فیلم کوتاه تبلیغاتی فوق نمونه ای از تبلیغات گسترده رویداد بزرگ تبریز 2018 می باشد. اما من نمی توانم پس از دیدن امثال این فیلم سوالات ذیل را در ذهن خودم مرور نکنم

1- کارشناس محترم در فیلم از تبریز بعنوان شهر نمونه گردشگری اسم می برند!!!! آیا تبریز در مقایسه با سایر شهرهای گردشگر پذیر جهان واقعا از زیرساختها و تاسیسات استاندارد و مناسبی برای پذیرش گردشگر برخوردار است؟ فقط یک مورد نیم نگاهی به وضعیت هتل ها و اقامتگاهای تبریز است و مقایسه آن به لحاظ تعداد اتاق ها، رستورانها، خدمات جانبی، پراکندگی در سطح شهر و سایر موارد … براستی آیا می توان سیستم هتل ها و هتل داری تبریز را با سایر شهرهای گردشگر پذیر خاورمیانه مقایسه نمود و نتیجه مطلوبی بدست آورد؟

2- در بخش قابل توجهی از زمان فیلم بیشتر به مسائل تاریخی و داشته های پیشین و معرفی و نام بردن مشاهیر سابق پرداخته می شود آنهم از زبان کارشناس معماری و شهرسازی آیا بهتر نبود بیشتر دقایق و ثانیه ها به بیان سیستم حمل و نقل عمومی و اقامتگاه ها و رستورانها و مراکز تفریحی و موزه ها و … پرداخته شود و گفتن تاریخ تبریز و نام بردن از مشاهیر به عهده دیگران باشد؟

هرچند که در بیان مطالب تاریخی هم سهوی پیش می آید و گفته می شود سنگ بنای تبریز به دوران اشکانیان و ساسانیان می رسد که نشان می دهد گوینده اطلاعات تاریخی بسیار اندک و مبهمی از تاریخ شهری دارد که برایش تبلیغ می کند

3- تبریز پایتخت صفویان بود درست و در دوران قاجاریه نیز ولیعهد نشین بود اما چرا نمی گویید که چه مقدار از هویت تاریخی و معماری و شهرسازی آن دوران را توانسته اید حفظ نمایید و چرا بسیاری از بناهای تاریخی که در منابع ذکر شده اند اکنون دیگر وجود ندارند؟

4- تبریز خواهر خوانده 13 شهر می باشد جای بسی افتخار است ولی تا چه اندازه این مسئله در رونق فرهنگی، هنری، معماری و شهرسازی و تجاری و گردشگری تبریز موثر واقع شده است؟ به بیان ساده تر آیا فایده ای داشته است؟

5- از بازار تبریز صحبت میشود که به زعم نگارنده تقریبا تنها بافت تاریخی باقیمانده در شهر است اما با ضعفها و نقایص بسیار از کفسازی مناسب و کانالیزه نشدن تاسیسات و سیم کشیها تا نماسازی و تزئین اصولی سقف و از بین رفتن حرم فنی و حریم منظر آن.

6- ربع رشیدی تبریز محوطه ای تاریخی و بسیار غرور آفرین است اما صد افسوس که هیچ برنامه ای مدون برای کاوش، احیا و باززنده سازی آن وجود نداشته و ندارد و حتی حریم آن توسط ساخت و سازهای غیرقانونی مورد تعدی قرار گرفته است. این محوطه همان گنجینه ای است که به فراموشی سپرده شده است.

7- از مسجد کبود تبریز نام برده میشود همان مسجدی که به فیروزه اسلام معروف است و در کنار جاده ابریشم باستانی قرار داشت و امروزه با سازه ای عجیب و رواقهایی بی مورد و نامربوط حریم منظر آن محو شده و جاده ابریشم مقابل درگاه آن مسدود گردیده و محوطه عصرآهن همجوار آن نیز بگونه ای عجیب و باورنکردنی بجای جلوه گری و رونمایی و درخشش در پستوی کوچه ای و پشت ساختمانهای تجاری پنهان گردیده است ایکاش حداقل برای مسجد کبود و محوطه عصرآهن مسجد کبود تبریز فقط مسیر دسترسی استاندارد و اصولی طراحی و بازگشایی میشد نه بیشتر از آن. آری همین اندازه نیز برای ما کافی بود اما افسوس.

8- امروز 28 آذر 96 که این سطور را می نویسم تبریز برای سومین روز متوالی به دلیل آلودگی هوا با تعطیلی مدارس روبروست و می اندیشم که واژه سالمترین شهر چه معنی می تواند داشته باشد که در کلیپ فوق ذکر می شود.

9- جنگلهای ارسباران با فاصله قابل توجهی که باشهر تبریز دارند چه ارتباطی می توانند با تبریز داشته باشند؟ نمیدانم؟ اما میدانم که حداقل چسبیده به بدنه شهر تبریز جنگلی وجود ندارد

به هر روی پیشرفت و آبادانی هر شهری آرزوی شهروندان آن شهر است اما تفاوت بسیار است بین اینکه شهری واقعا آباد باشد با آنکه دارای نقایص بسیار باشد اما سعی گردد بجای اصلاح نقایص با اجرای نمایشی سرپوشی بر روی نقایص گذاشته و شهر مزبور را آباد نشان دهند.

تبریز امروز بیش از هرچیز نیازمند سیستم فاضلاب مدرن است، نیازمند گسترش شبکه حمل و نقل پیشرفته و گسترده است، در زمان مسافرت هوایی و در هنگام برخاستن هواپیما از فرودگاه شهید مدنی تبریز یا زمان فرود آمدن آنچه که از بالا به عیان دیده می شود کمبود سرانه فضای سبز شهر تبریز است، آلودگی هوا که دیگر نیازی به توضیح ندارد، و منظر نازیبای حاشیه اتوبانهای کسایی و پاسداران نشان از یک شهر زیبا و پیشرفته و مدرن ندارند بلکه سکونتگاههای غیررسمی وسیعی را نشان میدهند که هم در زمانهای عادی و هم در دوران حوادث غیرمترقبه همانند زلزله اصلی ترین پاشنه آشیل تبریز خواهند بود و نیازمند طرح مدون اصولی و مهندسی شده هستند.