صیانت از اصلی ترین وظیفه اعضای شوراهای شهر / یادداشتی از رضا صبوری نوجه دهی

بند 2 ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهاي اسلامی کشور و انتخاب شهرداران، اصلی ترین وظیفه و راهنمای عملکرد اعضای شوراهای شهر می باشد اما اگر شهرداران و مجموعه های شهرداری بخواهند به نحوی این قسمت از حدود و اختیارات اعضای شورا را نقض نمایند لازمست تا اعضای شورا در صیانت از مفاد بند مذکور قاطعانه اقدام نمایند.

قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهاي اسلامی کشور و انتخاب شهرداران 

فصل سوم – وظایف واختیارات شوراها

ماده 71 – وظایف شوراي اسلامی

بند 2- بررسی و شناخت کمبودها، نیازها و نارسائیهاي اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، اقتصادي و رفاهی حوزه انتخابیه و تهیه طرحها و پیشنهادهاي اصلاحی و راه حلهاي کاربردي در این زمینه ها جهت برنامه ریزي و ارائه آن به مقامات مسئول ذیربط .

همانگونه که در بند 2 ماده 71 قانون به روشنی ذکر شده است، سیاستگذاری کلی فعالیت های شهرداری بر عهده شوراهای شهر است و شهرداران بعنوان مجری موظف به پیروی و اجرای سیاستگذاری شورا می باشند. 

بررسی و شناخت کمبودها، نیازها و نارسائیهاي اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، اقتصادي و رفاهی حوزه انتخابیه این بخش از بند 2 بدین معنی است که در ابتدا لازمست اعضای شورا هرگونه ضعف و نقیصه موجود در شهر را شناسایی نمایند این شناسایی کمبودها می تواند با استفاده از تماس ها و مراجعات مردمی یا مطالبه گری شهروندان و یا سازمانهای مردم نهاد باشد. یا اینکه خود اعضای شورا شناسایی کننده نیازها بوده و پیشنهاد دهنده راهکار رفع نیاز باشند. بعنوان مثال ممکن است شهروندان محله ای از شهر با مراجعات و تماس های مکرر، نارضایتی خود را از وضعیت معابر و کیفیت آسفالت کوچه های محله خود اعلام نمایند و خواستار این باشند که هرچه سریعتر روکش آسفالت آن محله نوسازی گردد. برای شناسایی نیازها توسط خود اعضای شورا نیز می توان مثال های بسیاری را آورد مثلا ممکن است عضوی از شورا متوجه گردد که عدم وجود فرهنگسرا در شهر یا آن حوزه انتخابیه یک نقیصه بزرگ است و جمعیت قابل توجهی از جوانان فعال در عرصه های هنری بازیگری، کارگردانی، عکاسی، موسیقی و …. در آن شهر فعالیت دارند که نیازمند یه فضا یا ساختمان بعنوان زیرساخت فعالیت های گروهی و همراهانشان باشد، بدین ترتیب این قبیل نیازها توسط یک عضو یا چند تن از اعضای شورا، مورد شناسایی واقع شده و بعنوان یک نیاز ضروری مطرح گردیده و روند تصویب آن و تامین اعتبارات و نحوه اجرای آن توسط شهرداری مورد بررسی قرار می گیرد.

تهیه طرحها و پیشنهادهاي اصلاحی و راه حلهاي کاربردي در این زمینه ها جهت برنامه ریزي و ارائه آن به مقامات مسئول ذیربط . پس از شناسایی نیازها و ضعفها و کمبودها نوبت به ارائه راهکار میرسد. در این مرحله هر عضو شورا براساس تحصیلات خود و یا تجارب پیشین خود در محیط شغلی اش و یا بر اساس حیطه تخصصی اش راهکاری را پیشنهاد می دهد. اما چنانچه عضوی از شورا تحصیلات و تخصص غیرمرتبط با آن موضوع داشته باشد می تواند با مشاوره گرفتن از متخصصین موضوع مورد بحث بر مسئله اشراف پیدا کند. در مرحله بعد پیشنهادات و راهکارهای ارائه شده توسط اعضای شورا در کمیسیون های تخصصی شورا مورد واکاوی قرار گرفته و نحوه اجرایی نمودن پروژه مشخص گردیده و در نهایت جهت تصویب به شورا ارجاع می شود. 

طرح پیشنهادی که حاصل نیازسنجی شورا بوده پس از تصویب به شهردار واگذار می گردد زیرا اعضای شوراهای شهر از هرگونه دخالت در امور اجرایی منع گردیده اند اما اعضای شورا بر مراحل اجرای طرح مصوب شورا توسط شهردار نظارت نموده و مراحل اجرای آن را به لحاظ کیفیت اجرا، زمان بندی، میزان هزینه ها و صرف بودجه رصد نمایند و در صورت مشاهده هرگونه تاخیر، سستی، قصور، اجرای اشتباه و یا تخلف، ورود نموده از شهردار بخواهند که ایراد پیش آمده را برطرف نماید.

تا اینجای کار همه چیز خوب به نظر میرسد و نشانگر آنست که طبق روند پیش بینی شده قانونگذار شورا و شهردار به وظایف خود عمل نموده اند. اما مشکل زمانی پیش می آید که گاهی اوقات دیده میشود شهردار و یا دفاتر فنی و مالی شهرداری به عمد و شاید سهوا خود راسا در حال سیاستگذاری هستند و طرح های خود را صرفا جهت اخذ مصوبه به شورای شهر ارسال می کنند که در این حالت شورا ماهیت سیاستگذاری خود را از دست داده و عملا به یک ماشین امضای بدون تاثیرگذاری تبدیل می شود. در این حالت شرایط به گونه ای تغییر می یابد که در جلسات شورا پی در پی نامه های ارسالی شهردار جهت اخذ مصوبه قرائت می شوند و اعضای شورا تنها به تایید یا رد آن می پردازند در حالیکه از یک اصل مهم غفلت گردیده است و آن به فراموشی سپرده شدن برنامه ریزی و سیاستگذاری شورا می باشد. قانونگذار زمانی که بند 2 ماده 71 را به درستی تعیین نموده است هدف ارزشمندی داشته مبنی بر شناسایی نیازها و کمبودها و ارائه راهکار تخصصی برپایه خرد جمعی اعضای شورا و مشاوران آنان که اولویت داشتن یا نداشتن و میزان خواست و رضایت مندی شهروندان در این حالت کاملا در نظر گرفته می شود. اما وقتی شورا از برنامه ریزی و سیاستگذاری منحرف گردیده و شهردار و دفاتر فنی شهرداری این نقش را به عهده می گیرند چه بسا طرح ها و پروژه هایی که اصلا مورد نیاز نباشند و یا اولویت قابل توجهی نداشته باشند و شاید مورد خواست شهروندان نبوده و در آتیه بعنوان یک معضل منطقه ای از آن یاد شود.

بنا به مطالب گفته شده در سطور بالا اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا خصوصا اعضای شوراهای شهر باید دقت و حواس جمعی کاملی داشته باشند که ناخواسته تبدیل به ماشین امضای بدون تاثیرگذاری نگردند زیرا هر عمل شهرداری در سطح شهر توسط شهروندان حاصل اندیشه ها و عملکرد شوراها انگاشته می شود. از همین رو لازمست اعضای شوراهای شهر ضمن صیانت کامل مفاد بند 2 ماده 71 که قانونگذار تعیین نموده است و ضمن بررسی و شناسایی ضعفها و کمبودهای حوزه انتخابیه خود با خرد جمعی شورا و بهره گیری از نظرات اهل فن راهکارها و طرح های دارای اولویت و دارای توجیه منطقی و اقتصادی را مصوب نموده و جهت اجرا به شهردار واگذار نمایند.