مقوله تراکم در ساختمانهای شهری / یادداشتی از دکتر رضا صبوری

تراکم به معنای انباشتگی است و در اصل شمار و کمیت هرپدیده ای در واحد استاندارد ناحیه ای است. توسعه ای که با تراکم بالا باشد فضای باز اندکی برجای می گذارد.

 

تراکم (Density)؛

تراکم به معنای انباشتگی است و در اصل شمار و کمیت هرپدیده ای (مردم، ساختمانها، ترافیک، دفاتر و زیستگاها) در واحد استاندارد ناحیه ای است. توسعه ای که با تراکم بالا باشد فضای باز اندکی برجای می گذارد. ولی توسعه ای که با تراکم پایین باشد، برای هر هکتار زمین چند زیستگاه یا ساختمان در تعداد مشخص را در نظر میگیرد.

 

تراکم مسکونی (Residential Density)؛

تراکم مسکونی به دو نوع «تراکم خالص جمعیتی» و «تراکم ناخالص جمعیتی» تقسیم می شود. تراکم مسکونی خالص عبارتست از نسبت تعداد جمعیت به اراضی که صرفا بخاطر سکونت در نظرگرفته شده است.

ولی تراکم مسکونی ناخالص عبارتست از نسبت تعداد جمعیت به کل اراضی که به مصرف واحد های مسکونی رسیده است.

 

تراکم ساختمانی (Building Density)؛

عبارتست از نسبت سطح زیربنای ساختمانی به مساحت منطقه.

 

تراکم ساختمانی مسکونی (Residential Density)؛

عبارتست از نسبت سطح زیربنای ساختمانهای مسکونی به مساحت منطقه.

 

تراکم مازاد

براساس یک تعریف ساده، تراکم مازاد عبارتست از بهره وری بیش از حد معمول بر زمین که با صدور مجوز ساخت و ساز مازاد برتراکم های معمولی به مالکین آن واگذار می شود.

 

قطعه زمين :

عبارت از زمینی با حدود مشخص که دارای سند مالکیت باشد و حداقل به معبر ، راه داشته باشد.

 

تفكيک :

تقسیم یک قطعه زمین به دو یا چند قطعه کوچکتر به منظور تملک و یا استفاده مجزا از هر قطعه است.

 

تجميع :

استفاده جمعی از چند قطعه تملک شده برای یک نوع کاربری است (عکس عمل تفکیک)

 

ساختمان :

هر بنائی که نیازهای انسان را تامین کند (با کاربریهای مختلف)

 

واحد مسكوني :

عبارت از کلیه ساختمانهائی که برای سکونت افراد یا خانوار ها ساخته شده و شامل اتاق ، آشپزخانه و سرویسهای لازم باشد.

 

سطح اشغال یا سطح احداث بنا :

قسمتی از زمین که در طبقه همکف برای احداث ساختمان اختصاص می یابد.

 

سطح ناخالص طبقات  :

عبارت از جمع کل مساحت طبقات ساختمان با احتساب دیوارهای خارجی است.

 

سطح خالص طبقات  :

عبارت از سطح ناخالص طبقات ساختمان منهای تمام سطوح مشترک و مشاعات و دیوارها میباشد.

 

ضریب تراکم :

عبارت از مجموع سطح ناخالص طبقات ساختمان به سطح کل قطعه است.

 

عرصه:

قطعه زمینی که دارای محدوده و مساحت مشخص باشد.

 

اعياني :

عبارت از بنای ساخته شده در هر قطعه زمین با هر نوع مصالح ساختمانی است.

 

بالكن :

سطح پوشیده در طبقات بنا که حداقل یک طرف آن باز باشد.

 

پيش آمدگي یا کنسول :

حداکثر جلوآمدگی ساختمان در طبقات فوقانی یا حداکثر جلوآمدگی یک زیر بنای پیوسته از انتهای ملک را میگویند.

 

پيلوت  :

به طبقه ای اطلاق میشود که بین ستونها هیچ گونه تقسیمات دیگری در فضای آن صورت نگرفته باشد و ارتفاع آن 4/2 متر می باشد.

 

پارکينگ :

طبقه ای از بناست که جز ستونهای اصلی عنصر دیگری در آن ساخته نشده باشد و در آن اتومبیل پارک میشود و ارتفاع آن 4/2 متر می باشد. که در قسمت اعیانی ملک در همکف یا زیرزمین ساخته میشود.

 

ایوان :

سطح پوشیده در طبقه همکف که بین ساختمان و فضای آزاد قرار دارد.

 

پاسيو :

فضای غیر مسقف با سقف شفاف که بین سایر فضاهای ساختمان قرار میگیرد واز آن برای نورگیری و تهویه استفاده میشود.

 

حياط خلوت  :

فضای غیر مسقف با سقف شفاف که بیرون سایر فضاهای ساختمان قرار دارد واز آن برای نورگیری و تهویه استفاده میشود.

 

تراکم جمعيتي :

عبارت از نسبت جمعیت به مساحت مربوط در یک منطقه یا شهر است .

 

تراکم ساختماني :

نسبت درصد مساحت کل زیر بنای مسکونی یا تجاری و غیره ویا جمع آن به مساحت کل زمین است.

 

تراکم ناخالص مسكوني :

عبارت از نسبت جمعیت یک منطقه به مساحت کل کاربریهای مسکونی آن منطقه است.

 

تراکم خالص مسكوني :

عبارت از نسبت تعداد جمعیت ساکن به مساحت اراضی با کاربریهای مسکونی بر حسب نفر در هکتار است که شامل تراکم کم ، متوسط ، زیاد و ویژه است.