مرمت شهری

اغلب بافت های تاریخی در دل شهرهای تاریخی جای دارند. همین امر بتعث گردیده تا بخشی از عملیات مرمت بناهای تاریخی در یک بافت بگونه ای تحت تاثیر مسائل محیطی شهرها قرار گیرند و مبحث مستقلی تحت عنوان مرمت شهری مطرح گردد.  

 

تعاریف، اصطلاحات و واژگان مرمت شهری[1]

مرمت شهری از قرن بیستم تا به امروز شش دوره را گذرانده است:

دوره اول مرمت شهری: دهه 1950میلادی، بازسازی و نوسازی­های بعد از جنگ جهانی دوم می­باشد. معنای اصلی مرمت شهری این دوره[2] یعنی بازسازی شهری است.

دوره دوم مرمت شهری: دهه 1960میلادی، مفهوم اصلی مرمت شهری این دوره[3] یعنی بازسازی یا تجدید حیات شهری است.

دوره سوم مرمت شهری: دهه 1970 میلادی، دراین دوره[4] نوسازی شهری بهترین تعریف را درمرمت شهری داشته است.

دوره چهارم مرمت شهری: دهه 1980میلادی، شعار اصلی این دوره[5] یعنی توسعه مجدد شهری، مد نظربوده است.

دوره پنجم مرمت شهری: دهه 1990میلادی، مفهوم مرکزی مرمت شهری این دوره که در همه ابعاد اقتصادی، اجتماع، فرهنگ و کالبد مدنظر بوده است شامل[6] یعنی معاصرسازی شهری مطرح شد.

دوره ششم مرمت شهری: آغاز قرن بیست و یکم میلادی[7] یعنی نوزایی شهری بهترین تعریف را درمرمت شهری این دوره داشته است.

 

فعالیت های مربوط به مرمت شهری :

فعالیتهای مرمت شهری در سه واژه اصلی جا می گیرد. بهسازی، بازسازی و نوسازی.

1- بهسازی[8] : دربناهایی صورت می گیرد که دارای فرسودگی نسبی باشند. شامل فعالیتهایی جهت بهبود کالبد بنا است و دارای اقدامات زیر می باشد :

1-1- بازیافت[9] :

دور کردن خطر از بنا در کوتاه مدت باتوجه به نیروهای حیاتی موجود در بنا یا مجموعه، بازگرداندن حیات دوباره به بنا یا مجموعه در کوتاه مدت که با حداقل مداخلات و هزینه صورت می گیرد.

2-1- مراقبت، ضمانت و جلوگیری[10] :

با واژه هایی چون نگاهداری و جلوگیری از خطر و آسیب مترادف است. جهت جلوگیری کردن از آسیب، خطر و خسارت بر عملکرد یا کالبد بنا یا مجموعه صورت می گیرد. در واقع بنوعی تعمیر و بازرسی منظم است که بنا متحمل خسارت دوباره نشود.

3-1- حمایت[11] :

با واژه هایی چون نصرت، یاری، پناه و حفاظت مترادف است و شامل اقداماتی مانند تدوین و تصویب قوانین، تعیین حریم و حوزه های مرمتی بنا، آیین نامه ها و جلب نهادهای دولتی است.

4-1- استحکام بخشی[12]

با واژه هایی مانند : تقویت و محکم کردن و مطمئن ساختن، مترادف است. هدف اصلی این عمل دوام و یکپارچگی در ساختار بوده و در مقیاس تک بنا و بافت مطرح است.

5-1- توان بخشی[13] :

بیشتر برپایه بازگرداندن حیات و هویت به بافت تاریخی بوده و یک امر روانی به حساب می آید مانند تغییر کاربری و تزریق یک فعالیت جدید.

6-1- بهبود، سازماندهی و بازآبادانی[14] :

به معنای عمل یا فرایند بهتر شدن است. بدنبال پررنگ کردن جنبه های مثبت و کم رنگ کردن جنبه های منفی در بنا یا مجموعه و سعی در کاستن محدودیت ها و کمبودهای موجود می باشد.

2- بازسازی[15]

3- نوسازی[16]

 

پی نوشت ها :

[1] توجه : منبع مطالب فوق جهت استفاده و ارجاع دانشجویان و محققین آدرس ذیل می باشد :

کتاب : مبانی نظری مرمت (بناها و بافت های تاریخی)، تالیف : محمد رجبی – اکرم مظفری، انتشارات جمال هنر، 1390 : 11- 12

[2]Urban reconstruction

[3]Urban revitalization

[4]UrbanRenewal

[5]Urban Redevelopement

[6]Urban Regeneration

[7]Urban Reinessance

[8]Rehabilitation

[9]Recupration

[10]Preservation

[11]Protection

[12]Condolidation

[13]Rehabilitation

[14]Improvement

[15]Reconstruction

[16]Renewal