نقشه های زمین شناسی، عامل کلیدی در توسعه و عمران شهری

مخاطبان گرامی، مطالب یادداشت حاضر جهت استفاده علاقمندان توسط مدیر سایت بارگذاری گردیده است. اما منبع اصلی یادداشت در نشریه علوم زمین و معدن، سال هشتم – شماره 90 – مهرماه 1392 – سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، صفحات : 7 و 8 می باشد.

نقشه های زمین شناسی یک بیست و پنج هزارم در توسعه زیرساخت های شهری و عمرانی کشور کاربرد اساسی دارد.

مدیرکل دفتر زمین شناسی منطقه ای معاونت زمین شناسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، با بیان اینکه نقشه های زمین شناسی از مهمترین منابع اطلاعات پایه کشور هستند و در تمامی طرح های عمرانی و صنعتی کاربرد دارند، یادآور شد :

این نقشه ها با توجه به مراحل توسعه و پیشرفت هر کشور در مقیاس های یک دویست و پنجاه هزارم، یکصدهزارم و یک بیست و پنج هزارم تهیه می شوند و هر مقیاس کاربردهای ویژه ای دارد. به گفته علیرضا شهیدی، نقشه های زمین شناسی یک دویست و پنجاه هزارم و یکصدهزارم در تهیه طرح های مسیریابی جاده ها و خط های انتقال نیرو، انرژی و آب، پیگیری کمربندهای مواد معدنی و طراحی پروژه های اکتشافی ملی و فراملی، مطالعات زیست محیطی و آبخیزداری اهمیت دارند.

وی درباره کاربرد مقیاس یک بیست و پنج هزارم خاطرنشان کرد : برای شناسایی نقاط پر خطر و ایمن کشور، وجود نقشه های زمین شناسی کوچک مقیاس ناحیه ای بسیار مفید هستند اما برای اجرای طرح های دقیق مکانیابی صنعتی و شهری، تهیه نقشه های زمین شناسی دقیق در مقیاس های یک بیست و پنج هزارم بعنوان پایه نقشه های پهنه بندی خطر بلایای طبیعی ضروری است.

این کارشناس با بیان اینکه بدون نقشه های زمین شناسی مناسب امکان انجام درست طرح های عمرانی و صنعتی وجود ندارد، افزود :

تهیه نقشه های زمین شناسی ناحیه ای کشور در مقیاس یک دویست و پنجاه هزارم از سال 1341 آغاز و تا پایان دهه هفتاد ادامه داشت که حاوی اطلاعات پایه زمین شناسی ایران هستند و تمام واحد های اصلی زمین شناسی ایران به هنگام تهیه این نقشه ها تعریف شده اند.

مدیرکل دفتر زمین شناسی منطقه ای معاونت زمین شناسی با اشاره به اینکه نقشه های زمین شناسی یک دویست و پنجاه هزارم دارای مقیاس کاربردی مناسب هستند، تصریح کرد :

سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با درک توان علمی و مهندسی کشور، پتانسیل مواد معدنی و تمیز مناطق ایمن از مناطق پرخطر و همچنین انجام مطالعات علمی در مقیاس ناحیه ای و همچنین انجام مطالعات ژئودینامیکی تهیه نقشه های زمین شناسی با مقیاس یک دویست و پنجاه هزارم را در دستور کار خود قرار داده بود.

وی از نقشه های زمین شناسی یکصدهزارم بعنوان لایه های مهم اطلاعاتی پایه هر کشور یاد کرد و گفت : در طرح های عمرانی، صنعتی، توسعه ای کاربرد اساسی دارند که علاوه بر این نقشه های زمین شناسی در انجام تحقیقات ارزه خیزی، لغزش، آتشفشان، پهنه بندی خطر، مخاطرات طبیعی بعنوان نقشه های مبنا کاربرد دارند. به گفته شهیدی، طرح نقشه های زمین شناسی یک بیست و پنج هزارم با بهره گیری از تجربه 50 ساله سازمان در امر تهیه نقشه های زمین شناسی آغاز شد که در این طرح ملی تلاش شد تا مسائل و نقاط ضعف نقشه های کوچک مقیاس ناحیه ایی برطرف شود. مدیرکل دفتر زمین شناسی منطقه ای این سازمان با بیان اینکه نقشه های یک بیست و پنج هزارم از 6 لایه زمین شناسی ناحیه ای، زمین شناسی اقتصادی، زمین شناسی مهندسی، مخاطرات زمین شناختی، آب زمین شناس و زیست محیطی و زمین ریخت شناسی مهندسی تشکیل شده، تصریح کرد :

تهیه نقشه های زمین شناسی کاربردی مراکز استان ها و شهرهای با بیش از یک میلیون جمعیت در اولویت کاری سازمان قرار گرفته و نقشه بقیه شهرها و مکانهای دارای اولویت معدنی، مناطق آزاد با زیرساخت های عمرانی و توسعه ای نیز بنا به نیاز و یا با درخواست استانداری ها تهیه خواهد شد.

شهیدی، با بیان اینکه نقشه های زمین شناسی کاربردی بعنوان اطلاعات پایه در بیشتر پروژه عمرانی مورد استفاده قرار می گیرد، خاطر نشان کرد : از نقشه های زمین شناسی کاربردی در مکان یابی مجدد شهرهای آسیب دیده از زمین لرزه، جانمایی مناسب سدها، نیروگاه، شهرهای جدید، پروژه های عمرانی بزرگ به دلیل اطلاعات سازنده آنها استفاده می شود.